De wet van 8 februari 2023 wijzigt
voornamelijk de wet van 17 juni 2016 betreffende de overheidsopdrachten (Wet
Overheidsopdrachten 2016). Hierdoor zal u als ondernemer meer inzicht krijgen
in de opdrachten die aanbesteders plaatsen en die nu nog onder de radar
blijven. Daarnaast zet de wet in op het rapporteren van gegevens aan de
bevoegde instanties zodat ook zij de nodige monitoring kunnen doen.
De nieuwe wet is in wezen een
reactie op het feit dat de rapportering van gegevens door aanbesteders niet gebeurde
of niet afdoende was. Door de regels aan te scherpen én een beroep te doen op
het nieuwe e-Procurement platform dat binnen een aantal maanden wordt gelanceerd,
hoopt de wetgever op deze manier over meer gegevens te beschikken. Zo zal het onder
meer mogelijk zijn om de mate van
deelname van kmo’s aan overheidsopdrachten meer in detail op te volgen.
Hoewel de wet van 8 februari 2023
op 16 februari 2023 in het Belgisch Staatsblad werd gepubliceerd, zullen de
aanpassingen stapsgewijs worden ingevoerd. Hieronder brengen we u een overzicht
van de specifieke wijzigingen aan de Wet Overheidsopdrachten van 2016 in
functie van de inwerkingtreding ervan.
Vanaf 26 februari 2023: Bekendmaking gemotiveerde beslissing tot
stopzetting procedure
De wet van 8 februari 2023 voert
in eerste instantie een verplichting in om ook bij de stopzetting van de plaatsingsprocedure
en het eventueel herbeginnen van een nieuwe procedure een aankondiging te
publiceren. Vroeger bestond deze verplichting niet, waardoor ondernemers die
niet deelnamen vaak moesten gissen wat de uitkomst van de procedure was. Deze
nieuwe regel zal bijvoorbeeld toelaten om te controleren of de aanbesteder wel
correct de regels toepaste bij een eventuele herneming van de opdracht door
middel van een flexibelere procedure. Het is immers mogelijk om een
(niet-)openbare procedure te herbeginnen via een onderhandelingsprocedure als
er geen, geen geschikte, enkel onregelmatige of enkel onaanvaardbare offertes
werden ingediend. Omdat er geen verplichting bestond tot de publicatie van een
stopzettings- en (desgevallend) een hernemingsbeslissing, ontbrak een bredere
controle hierop volledig. Dit is door de nieuwe wet nu weggewerkt. Ten slotte
laat deze verplichting ook toe om bredere statistieken van het aantal gegunde
en niet-gegunde opdrachten bij te houden.
Vanaf 1 september 2023: Uitbreiding
van het gebruik van elektronische platformen en de aankondiging van gegunde
opdracht ook onder EU-drempels
De wet verruimt het
toepassingsgebied voor het verplichte gebruik van elektronische platformen voor
overheidsopdrachten die zijn geplaatst door middel van een
onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking of (in de speciale
sectoren) de oproeping tot mededinging, en waarvan het bedrag van de opdracht
onder de drempel van de Europese bekendmaking ligt. De wet verplicht namelijk
dat offertes via het e-Procurement platform moeten worden ingediend. De
uitzondering dat offertes in het kader van deze plaatsingsprocedures ook op
papier of per e-mail konden worden ingediend, verdwijnt dus uit de wet.
Vanaf 1 september 2023 rust er eveneens een verplichting op de
aanbesteders om een vereenvoudigde aankondiging van de gegunde opdracht te
publiceren voor opdrachten onder de drempel voor de Europese bekendmaking,
waarbij er informatie wordt gegeven over de resultaten van de
plaatsingsprocedure. Zo zullen dus ook de opdrachten die worden geplaatst via
een onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking het voorwerp
moeten uitmaken van dergelijke bekendmaking. Zo weet je ineens dat er zo’n
opdracht werd geplaatst en wie de opdracht gegund kreeg.
Vanaf 1 januari 2025: Meldingsplicht
inzake raamovereenkomsten en overeenkomsten van beperkte waarde
Vanaf 1 januari 2025 zullen
aanbesteders melding moeten maken van de totale waarde van alle opdrachten die
zijn gegund op basis van individuele raamovereenkomsten die gedurende het
afgelopen jaar werden afgesloten. Hierbij wordt de totale waarde van deze
opdrachten per begunstigde onderneming opgesplitst naargelang het gaat over opdrachten
voor werken, leveringen of diensten. De registratie van de begunstigde
onderneming gebeurt op basis van het KBO-nummer. De aanbesteders maken voor de
rapportering van deze gegevens gebruik van het nieuwe e-Procurement platform. Volledigheidshalve
wijzen we erop dat deze verplichting de aanbesteders er niet van ontslaat om de
regels inzake de maximale waarde voor raamovereenkomsten te respecteren.
In lijn met de meldingsplicht
inzake de raamovereenkomsten, rust er vanaf 1 januari 2025 ook een
meldingsplicht op de aanbesteders wat betreft de opdrachten van beperkte waarde.
Deze verplichting bestond al in artikel 165, § 2 Wet Overheidsopdrachten 2016,
maar ze wordt nu (licht) gewijzigd. Aanbesteders dienen voortaan melding te
maken van de totale waarde van alle opdrachten van beperkte waarde die het
voorgaande jaar zijn gegund. Net zoals bij de meldingsplicht inzake
raamovereenkomsten, wordt de totale waarde van deze opdrachten per begunstigde
onderneming opgesplitst naargelang het gaat om opdrachten voor werken,
leveringen of diensten. De registratie van de begunstigde onderneming gebeurt
eveneens op basis van het KBO-nummer. Let wel: de verplichting tot rapportering
is niet van toepassing op opdrachten met een waarde lager dan 3.000,00 euro (excl.
btw).
Conclusie
De wet van 8 februari 2023 zet
een eerste stap in de goede richting van verhoogde transparantie die momenteel in
het kader van de plaatsing, gunning en sluiting van overheidsopdrachten nog op
veel vlakken ontbreekt. Of deze wijzigingen effectief hun doel zullen bereiken,
zal de tijd moeten uitwijzen. We kunnen dit initiatief (en hopelijk nog vele
daarna) echter alleen maar toejuichen.
Voor meer informatie omtrent dit
artikel kan u steeds terecht bij Stijn Maeyaert, Ine Verbelen of Ewoud Hacke.